BURSA (İGFA) – CHP Parti Meclis Üyesi ve Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, kırmızı mercimek fiyatlarıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
“Kırmızı mercimekte üretici fiyatları maliyeti karşılamıyor” diyen Milletvekili Sarıbal, yemeklik tane baklagillerin, birçok azgelişmiş ülkede düşük gelirli insanların gıda sorununun çözümünde önemli bir yeri bulunduğunu söyledi. Dünyada en kaliteli ve lezzetli mercimeğin Türkiye’de üretildiğini ifade eden Sarıbal, “Yapılan araştırmalar, Türkiye’de yetiştirilen mercimeklerde Kanada mercimeğinden iki kat daha fazla demir bulunduğunu ortaya koymuştur. Öte yandan mercimekte güneşlenme süresi arttıkça lezzeti ve besin değeri artmaktadır. Bu nedenle yerli ürün daha lezzetli ve daha yüksek oranda protein değerine sahiptir. Ancak yerli ürün ihracat bir yana yurtiçi kullanımı bile karşılamamaktadır. Örneğin 2023 yılında üretim 400 bin ton iken yurtiçi kullanım 450 bin ton civarındadır. Üretim ihtiyacı ve ihracatı karşılayamayınca, yerli ürün yüksek fiyattan yüksek gelirli ülkelere ihraç edilmekte; iç piyasada ise kalitesiz ithal mercimekler tüketilmektedir” diye konuştu.
Sarıbal, “BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) yayımladığı son verilere göre Türkiye mercimek üretiminde Kanada (payı yüzde 35), Hindistan (payı yüzde 19) ve Avustralya’nın (payı yüzde 15) ardından yüzde 7’lik payı ile dünyada dördüncü sırada yer almaktadır. Üretiminin yüzde 70’i kuru tarım alanlarında yapılmakta olan kırmızı mercimek, ağırlıklı olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, yeşil mercimek ise İç Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilmektedir. 2023 yılında 424 bin tonluk kırmızı mercimek üretiminin yüzde 40’ı Şanlıurfa, yüzde 30’u ise Diyarbakır illerinde gerçekleştirilmiştir. TÜİK, 2024 yılında da üretimin geçen yıl olduğu gibi 410 bin ton olarak gerçekleşeceğini tahmin etmiştir” dedi.
AK Parti’nin 21 yıllık iktidarında yıllık kırmızı mercimek üretimi ortalaması 381 bin ton olarak gerçekleştiğini belirten Sarıbal, “Oysa AK Parti iktidarından önceki 21 yılda (1981-2002) bu miktar 520 bin tondur. Bu iki dönem arasında üretim yüzde 27 oranında düşmüştür. Bu arada 1982 yılında nüfusun 46,7 milyon, 2023’te ise tahmini 86,4 milyon kişi olduğunu; 40 yılda nüfus artışının yüzde 85’i bulduğunu hatırlatmak gerekir” dedi.
Çiftçilerin mağdur olmaması için mercimekte 2018 yılından bu yana kg başına 50 kuruş olan fark ödeme desteği bir an önce 150 kuruşa çıkarılması gerektiğinin altını çizen Milletvekili Orhan Sarıbal, “Bu dönemde dolar kuru 6 kat artmış, bu da girdi fiyatlarına yansımıştır. Üretimin teşvik edilmesi için destek miktarının mutlaka artırılması gereklidir” diye konuştu.
Sarıbal, üretimin artırılması için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
1) Mercimek ekim alanlarının genişletilmesi için geçmişte uygulanan nadas alanlarında üretim uygulaması tekrar başlatılmalıdır. Su kısıtlı bölgelerde mercimek ekimi mutlaka teşvik edilmelidir.
2) Yerel çeşitlerin devamlılığı ve geliştirilmesi sağlanmalıdır.
3) Üretimde kullanılan girdilerin fiyatları kontrol altında tutulmalıdır.
4) Çiftçinin ürününü değerlendirecek ve pazarlayacak müdahale kuruluşları oluşturulmalıdır.
5) Hasat döneminde bakliyat ithalatına izin verilmemelidir.
